ေရာမေရာက္လွ်င္ ေရာမလို က်င့္ရမည္ဟု ေရွးလူၾကီးမ်ားက အဆိုအမိန္႕ထားရစ္ခဲ့ၾကသည္။ သို႕ေပမယ့္ ေရာမလို က်င့္ဖို႕က ေရာမ ေရာက္ေနမွန္း အရင္သိဖို႕ လိုအပ္သည္။ ေရာမေရာက္ေနသည့္ အေျခအေနမွန္ကို လက္ခံႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္သည္။ သို႕မွလဲ ေရာမလို က်င့္ၾကံႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ သေဘာၤပ်က္၍ ကၽြန္းတကၽြန္းေပၚ ေရာက္ေနသူသည္ အုန္းသီးရသည့္အခါ အုန္းေရကို ေမာ့ေသာက္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ မိမိအေျခအေနမွန္ကို သိေနဖို႕ လိုအပ္သည္။ အပန္းေျဖခရီးထြက္သကဲ့သို႕ အုန္းေရစုပ္ေသာက္ရန္ ပိုက္လိုက္ရွာေနလို႕ မရ။ အဂၤလန္မွ ဟိုတယ္သို႕ လာျပီး ငါးပိစားခ်င္တယ္ ေျပာ၍ မရသလို၊ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးျဖင့္ သြားရသည့္ ရြာမွ အေကာင္းဆံုး ဖ်ာၾကမ္းေလးေပၚတြင္ ထိုင္ရင္း ဆိုဖာေပၚထိုင္ရရင္ ေကာင္းမည္လား ဟု စိတ္ကူးယဥ္ေန၍လည္း မရ။ မိမိေရာက္ေနသည့္ ေနရာ၊ မိမိေရာက္ေနသည့္ အေျခအေနကို အမွန္အတိုင္း သိျမင္လက္ခံႏိုင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းၾကရမည္ျဖစ္သည္။ သို႕မွလဲ အေျခအေနႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ေလသည္။
အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္အခါကို သိျမင္ႏိုင္မွဳသည္ လူတဦးတေယာက္၏ ဘ၀ေရးရာတြင္သာ အေရးၾကီးသည္ မဟုတ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၊ လူမ်ိဳးတမ်ိဳး၏ ကံၾကမၼာမွသည္ ကမၻာ့လူသားအားလံုး၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးရာ ကိစၥရပ္မ်ားအားလံုးတြင္ပါ အေရးပါလွသည္။ ႏိုင္ငံေရးတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား စုေ၀း၍ ပါလီမန္မ်ား၊ အစည္းအေ၀းခန္းမၾကီးမ်ား၊ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာအရပ္ရပ္ကို ေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္း အေျဖရွာၾကေလ့ရွိသည္။ မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ေလ့ရွိသည္။ သို႕ေပမယ့္ ယင္းသို႕ေသာ ေဆြးေႏြးညွိႏိွဳင္းခြင့္သည္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနတိုင္းတြင္ ေပၚထြက္သည္မဟုတ္။ ျဖစ္တည္သည္ မဟုတ္။ ေသြးျဖင့္၊ ေခၽြးျဖင့္ ရင္းရသည့္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားလည္း ကမၻာေပၚတြင္ ရွိေနစျမဲျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ေပၚထြက္ႏိုင္ျခင္း အေျခအေန မရွိပဲ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတခုလို တဘက္ႏွင့္ တဘက္ အၾကိတ္အႏိုင္ စီးခ်င္းထိုး တိုက္ပြဲ၀င္ၾကရသည့္ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာမ်ားကား ကမၻာ႕ေနရာအႏွံ႕တြင္ ပ်ံ႕က်ဲ ျဖစ္တည္ေနဆဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အေရးၾကီးသည္ကေတာ့ မိမိေရာက္ရွိေနသည့္ အေျခအေနသည္ တဘက္ႏွင့္ တဘက္ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳ၊ တရားမွ်တမွဳ၊ ယံုၾကည္မွဳတို႕ျဖင့္ ေဆြးေႏြးႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံေရး စင္ျမင့္မ်ားေပၚတြင္လား (သို႕မဟုတ္) တဘက္ႏွင့္ တဘက္ အျပိဳင္အဆိုင္ စီးခ်င္းထိုး တိုက္ပြဲ၀င္ေနရသည့္ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာတြင္လား ဆိုသည္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သိျမင္သံုးသပ္ႏိုင္ဖို႕ပင္ ျဖစ္သည္။
ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာ တခုတြင္ ေအာက္ပါ အေျခအေနတခု ျဖစ္ပြားေနသည္ ဆိုပါစို႕။
(၁) စစ္မ်က္ႏွာတြင္ စစ္ဆင္ေရးကို ဦးစီးမည့္ စစ္ဦးစီး တပ္မွဴးမ်ားကို စစ္ျဖစ္ပြားရာေဒသရွိ နယ္ေျမခံလူထုႏွင့္ တပ္သားမ်ားက ေရြးခ်ယ္ထားသည္။
(၂) စစ္ဦးစီးအရာရွိမ်ား ရံုးထိုင္သည့္ ေရွ႕တန္းရံုးရွိသည္။ အဆိုပါ ရံုးတြင္ အမိန္႕ေပးရမည့္ commander မ်ား ရွိသည္။ ဆက္သြယ္ေရးတပ္သားမ်ား ရွိသည္။ သို႕ေသာ္ စစ္ဆင္ေရးကို ဗ်ဴဟာခ် ေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ဗ်ဴဟာမွဴးကား မရွိ။
(၃) အဆိုပါ စစ္မ်က္ႏွာတြင္ပင္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားလည္း ရွိသည္။ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ တပ္မွဴးမ်ားသည္ ေရွ႕တန္းရံုး၏ စစ္ေရးအရ ဦးေဆာင္မွဳကို ခံယူရန္ ဆံုးျဖတ္ထားၾကသည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးမ်ားကို ၀န္းရံေပးရန္ သေဘာတူထားၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးတပ္မွဴးမ်ားသည္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ တပ္မွဴးမ်ားႏွင့္ တေယာက္တေပါက္ တိုးတိုးတိတ္တိတ္သာ ဆက္သြယ္ေန ၾကသည္။ မဟာမိတ္ဆက္ဆံေရးမွဴးကား မရွိ။ ပ်ံ႕က်ဲေနေသာ မဟာမိတ္တပ္မ်ားႏွင့္ တညီတညြတ္တည္း စုစည္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ စီမံခ်က္မ်ားအား ခ်မွတ္ေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္းျခင္းလည္း မရွိ။ ဆက္သြယ္ေရးတပ္သားမ်ားျဖင့္ ေလလွိဳင္းမွ တဆင့္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးအရာရွိမ်ား ဘာလုပ္မည္၊ ညာလုပ္မည္ကိုသာ တေယာက္တေပါက္ေျပာေနၾကသည္။
(၄) ရန္သူမွ တရၾကမ္း ေခ်မွဳန္းခ်ိန္မ်ားတြင္ ေရွ႕တန္းရံုးရွိ စစ္ဦးစီးတပ္မွဴးမ်ားက အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုျခင္း၊ ရန္သူ႕လက္ထဲ ေရာက္ေနေသာ တပ္မွဴးမ်ားကို လႊတ္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုျခင္းမ်ားကို ကေရာေသာပါး ျပဳလုပ္ေလ့ရွိၾကသည္။
(၅) စစ္ဆင္ေရးမွာ အဆံုးမသတ္ႏိုင္ပဲ တိုက္ပြဲမ်ားအီေနျပီး၊ စစ္ေရးၾကန္႕ၾကာမွဳမ်ား ျဖစ္ေနေသာအခါ စိတ္မရွည္ႏိုင္ေသာ မဟာမိတ္တပ္မွဴးမ်ားက ထိုးစစ္မ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် စုစည္းျပီး ဆင္ႏႊဲၾကေလေတာ့သည္။ ယင္းသို႕ဆင္ႏႊဲသည့္အခါတြင္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးတပ္မွဴးမ်ားက ဦးေဆာင္ျခင္းလဲ မရွိ၊ ပါ၀င္တိုက္ပြဲ၀င္ျခင္းလဲ မရွိ၊ ေနာက္မွ ၀န္းရံေပးျခင္းလည္း မရွိသည့္အျပင္ မိမိတို႕ လက္ေအာက္ခံ တပ္မ်ားမွ ပါ၀င္သူမ်ားကိုပင္ တပ္မွ ထုတ္ပယ္အေရးယူမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ၾကေလသည္။
(၆) မဟာမိတ္တပ္မ်ား၏ ထိုးစစ္မ်ား အရွိန္ေကာင္းလာခ်ိန္မ်ားတြင္ ရန္သူမွ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးအတြက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ ေရွ႕တန္းရံုးသို႕ အေၾကာင္းၾကားပါေတာ့သည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွလဲ အားပါတရ ေထာက္ခံျပီး ရန္သူ႕လက္ထဲတြင္ က်ေရာက္ေနေသာ တပ္မွဴးမ်ားကို ေတြ႕ဆံုခြင့္ ေတာင္းဆိုေသာေၾကာင့္၊ ရန္သူ႕လက္ထဲ ေရာက္ေနေသာ တပ္မွဴးမ်ားကို ထိခိုက္လိုျခင္း မရွိေသာ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ အရွိန္ကို ျပန္ေလွ်ာ့လိုက္ရေလေတာ့သည္။ ယင္းသို႕ အရွိန္ေလ်ာ့လာသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ ရန္သူတပ္မ်ားမွ မဟာမိတ္တပ္မ်ားကို တရၾကမ္းေတာနင္းျပီး တိုက္ခိုက္ေခ်မွဳန္းၾက ပါေတာ့သည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီး တပ္မွဴးမ်ားကား တခြန္းတပါဒ ၀င္ေျပာျခင္း မရွိ။ မိမိတို႕ ေရွ႕တန္းရံုးေပၚသို႕ ဗံုးဆံ က်မည္ကိုပင္ စိုးရိမ္ကာ ဗံုးခိုက်င္းမ်ားထဲသို႕ ၀င္ျပီး ငုတ္တုတ္ ထိုင္ေနၾကေလေတာ့သည္။
(၇) ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ရန္သူကို တိုက္ရန္ဟု ရည္ရြယ္ျပီး ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ား၏ ကြပ္ကဲမွဳ လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႕မ်ားသို႕ ၀င္ေရာက္လာေသာ တပ္သားမ်ားမွာကား စစ္လဲ မတိုက္ရ၊ မဟာမိတ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္လွ်င္လဲ တပ္မွဴးမ်ားက မၾကည္မလင္ျဖစ္ကာ တပ္မွထုတ္လိုထုတ္၊ ေခၚယူသတိေပးလိုေပးႏွင့္ ျဖစ္ေနျပီး၊ တေန႕တေန႕ ခံစစ္အတြက္ ကတုတ္က်င္းတူးရန္၊ ဗံုးခိုက်င္းတူးရန္ တာ၀န္မ်ားကိုသာ ထမ္းေဆာင္ေနရသည့္သကာလ တပ္မွဴးမ်ားအေပၚတြင္ စိတ္ပ်က္ျပီး ႏွုတ္ထြက္သူကထြက္၊ တႏိုင္တပိုင္ အစုအဖြဲ႕ေလးမ်ားဖြဲ႕ျပီး ရန္သူကို ေျပာက္က်ားစစ္ျဖင့္ တိုက္သူက တိုက္၊ ငုတ္တုတ္ထိုင္ၾကည့္သူက ၾကည့္ရင္းျဖင့္ အခ်ိန္ကုန္ေနၾကေလသည္။
(၈) ယင္းသို႕ေသာ အေျခအေနတြင္ ရန္သူ႕ဘက္မွ ေန၍ လက္နက္ခ်ပါက ယင္းတို႕ သတ္မွတ္ထားေသာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအတိုင္း လိုက္နာသူမ်ားကို ရာထူးအာဏာေပးေတာ့မေယာင္ ျမဴဆြယ္စည္းရံုးမွဳမ်ား ထြက္ေပၚလာသျဖင့္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဆင္ေရး တပ္မွဴးအခ်ိဳ႕သည္ မိမိတို႕ကြပ္ကဲမွဳ လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္းမ်ားမွ က်ဆံုးသြားသူမ်ား၏ မ်က္ႏွာကိုလဲ မေထာက္၊ ရန္သူ႕ အက်ဥ္းစခန္းမ်ားတြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားကိုလဲ မငဲ့ကြက္ပဲ အေျပးအလႊား သုတ္ေျခတင္ျပီး ရန္သူ႕ထံ အခစားေရာက္သြားၾကပါေလေတာ့သည္။
(၉) ယင္းသို႕ သပ္လွ်ိဳျဖိဳခြဲမွဳမ်ား ျပဳလုပ္အျပီးတြင္ ရန္သူဘက္မွေန၍ မဟာမိတ္တပ္မ်ားကို ထိုးစစ္မ်ားျဖင့္ စနစ္တက် ေခ်မွဳန္းမွဳမ်ား ထပ္မံ ျပဳလုပ္လာသကဲ့သို႕ ေရွ႕တန္းရံုးတြင္ က်န္ရွိေနေသာ တပ္မွဳးမ်ားကိုသာမက ေရွ႕တန္းရံုးႏွင့္ လက္ေအာက္ခံ တပ္ဖြဲ႕မ်ားကိုပါ အျပီးတိုင္ေခ်မွဳန္းကို ထိုးစစ္မ်ား စတင္ျပင္ဆင္လာေတာ့သည္။ တျပိဳင္နက္တည္းတြင္ပင္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ရွိေနေသာ ျပည္သူလူထုမွ ေရွ႕တန္းရံုးတပ္မွဳးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည့္ ရလာဒ္မ်ားအား ေခ်ဖ်က္ရန္ ေရြးေကာက္ပြဲအတုကို ရန္သူက ျပဳလုပ္ပါေလေတာ့သည္။
(၁၀) အဆိုပါအေျခအေနတြင္ ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ေအာင္ ေခ်မွဳန္းခံေနရေသာ မဟာမိတ္တပ္မွဴးမ်ားမွာလဲ ခုန္ဆြဆြ၊ စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ လူထုမွာလဲ တပ္မွဴးမ်ား ေပးေသာ အမိန္႕ကို နာခံရန္ တၾကြၾကြ ျဖစ္ေနၾကေသာ္လဲ ေရွ႕တန္းရံုးက တပ္မွဴးမ်ားကေတာ့ ရန္သူ႕လုပ္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတုကို လက္မခံၾကရန္ လူထုကို ေျပာၾကားျခင္း၊ ေရွ႕တန္းရံုးကို ရန္သူဘက္မွ မေခ်မွဳန္းေစရန္ ရန္သူက ခ်မွတ္ထားေသာ ဥပေဒစည္းကမ္းမ်ား အသံုးျပဳ၍ ေတာင္းဆိုျခင္း၊ ရန္သူ႕ထံတြင္ အက်ဥ္းက်ခံေနရေသာ တပ္မွဴးမ်ားအား လႊတ္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုျခင္း၊ အပစ္အခတ္ ရပ္ျပီး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပါရန္ ပန္ၾကားျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနၾကပါေလေတာ့သည္။
အဆိုပါ အေျခအေနမ်ားသာ ေရွ႕တန္း စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ျဖစ္ပြားေနပါက ရလာဒ္မ်ား မည္သို႕ ရွိမည္နည္း။
(၁) မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ ခုန္ဆြဆြျဖင့္ စုစည္း၍ တတ္ႏိုင္သမွ် အင္အားျဖင့္ စုေပါင္း တိုက္ပြဲ၀င္သည့္ ထိုးစစ္ငယ္ေလးမ်ား ရွိလာမည္။
(၂) ရန္သူမွ အလံုးအရင္းျဖင့္ ျပန္လည္ ေခ်မွဳန္းမည္။
(၃) စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ရွိေနေသာ လူထုမွ မေနသာပဲ တိုက္ပြဲ၀င္ဖို႕ ထြက္လာေသာအခါ ရန္သူမွ ေရွ႕တန္းရံုးကို ဆက္သြယ္၍ အက်ဥ္းက်ေနေသာ ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ားကို လႊတ္ေပးပါမည္ဟု အေၾကာင္းၾကားလိမ့္မည္။ အၾကိမ္ တရာမကေသာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ရန္ ကတိကို ေပးလိမ့္မည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ားက ၀မ္းသာအားရ လက္ခံၾကေပလိမ့္မည္။
(၄) ယင္းသတင္းကို ၾကားသျဖင့္ လူထုမွ ေရွ႕တိုက္ရႏိုးႏိုး၊ ေနာက္ဆုတ္ရႏိုးႏိုး ေတြေ၀ေနခ်ိန္တြင္ ရန္သူ၏ ေရြးေကာက္ပြဲအတုက ျပီးဆံုးသြားေပလိမ့္မည္။
(၅) အတုျပီးေသာအခါတြင္မွ ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ားႏွင့္ လက္ေအာက္ခံ တပ္မ်ားကို ရန္သူက အမွည့္ေျခြ ေျခြလိမ့္မည္။
(၆) အင္အားမ်ားကို ဖဲ့ေျခြရန္အတြက္ ရန္သူဘက္မွေန၍ အညံ့ခံလိုက ခံႏိုင္ျခင္း (၀ါ) လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ထုတ္ျပန္ေပလိမ့္ဦးမည္။ ေရွ႕တန္းရံုးတြင္ က်န္ရွိေနေသာ တပ္မွဴးအခ်ိဳ႕ႏွင့္ လက္ေအာက္ခံတပ္မ်ားမွ တပ္သားအခ်ိဳ႕ အပါအ၀င္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ တပ္မွဴးမ်ား၊ တပ္သားမ်ားကလဲ မွိဳရေသာ မ်က္ႏွာျဖင့္ တေပ်ာ္တပါး အညံ့ခံၾကေပလိမ့္ဦးမည္။
(၇) ေရရွည္ရလဒ္ကား တိုက္ပြဲအီေနဦးမည္။ စစ္ၾကန္႕ၾကာဦးမည္။ စစ္မ်က္ႏွာမွ ျပည္သူအမ်ားမွာလဲ စစ္ပြဲ၏ ေရရွည္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ခံစားေနရေပလိမ့္ဦးမည္။
အထက္ပါ အေျခအေနမ်ား၊ ရလာဒ္မ်ားသည္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ဆိုလွ်င္ေတာ့ စစ္ၾကန္႕ၾကာျခင္းေၾကာင့္ ေရတိုဆိုးက်ိဳး၊ ေရရွည္ဆိုးက်ိဳးခံစားရသည့္ လူထုအေရအတြက္၊ တပ္မွဴးတပ္သား အေရအတြက္ နည္းပါးပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ျဖစ္လာလွ်င္ကား ေရတိုဆိုးက်ိဳး၊ ေရရွည္ဆိုးက်ိဳးခံစားရသည့္ လူထုအေရအတြက္၊ တပ္မွဴးတပ္သားအေရအတြက္မွာ အဆမတန္ မ်ားျပားရံုမက ႏိုင္ငံတခု၏ အနာဂတ္ကံၾကမၼာကိုပင္ ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါသည္။
ေလာကတြင္ ကိုယ္ေရာက္ေနသည့္ အေျခအေနကို အကဲမျဖတ္ႏိုင္မွဳေလာက္ ဆိုးရြားေသာ အမွားအယြင္းကား မရွိႏိုင္။ သေဘၤာပ်က္ျပီး ကၽြန္းေပၚတြင္ ေရာက္ေနသူက အုန္းရည္ကို ပိုက္ႏွင့္မွ စုပ္ေသာက္ခ်င္ေနလွ်င္ အခ်ိန္ၾကာလွသည့္အခါ အားျပတ္ျပီး အသက္ဆံုးရွံဳးႏိုင္သည္။ ေသနတ္ႏွင့္ ခ်ိန္ထားသည့္ စိတ္မႏွံ႕သူကို ျပန္ပစ္ႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရးရွိပါလွ်က္ လူမသတ္လိုဟု ဆိုကာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ေအးေအးေဆးေဆး ညွိႏွိဳင္းစကားေျပာရေအာင္ဟု ဆိုပါကလဲ စိတ္မႏွံ႕သူ ပစ္လိုက္သည့္ က်ည္သင့္ျပီး ေသဖို႕ပဲ ရွိသည္။ ေတာရိုင္းထဲ ေရာက္ျပီး၊ ေတာရိုင္းဥပေဒကို မက်င့္သံုးပါက အႏၱရာယ္ဆိုးမ်ား ၾကံဳဖို႕ပဲ ရွိသည္။ စစ္မ်က္ႏွာကို ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ညီလာခံလို သေဘာထားျပီး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႕ ေတာင္းဆိုေနသေရြ႕ကေတာ့ တေန႕မဟုတ္ တေန႕ ရန္သူ႕ပစ္ကြင္းထဲ ေရာက္မည္မွာ မုခ်မလြဲ။
ယင္းသို႕ဆို၍ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ မရွိဟု မဆိုလိုပါ။ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႕ ဆိုသည္က တဘက္ႏွင့္တဘက္ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္ေနၾကသည့္ ကြင္းျပင္ေခါင္ေခါင္မွာ လုပ္လို႕ ရသည္မဟုတ္။ ေသလုခမန္း တိုက္ပြဲ၀င္ေနရသည့္ တပ္သားမ်ားကို ငါတို႕ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႕ ေတာင္းဆိုထားတယ္ဆိုျပီး ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆိုေနရသည့္ အရာမဟုတ္။ ႏွစ္ဘက္ ေခါင္းေဆာင္အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မွဳ Channel မ်ားဖြင့္ျပီး၊ ပဏာမ ညွိႏွိဳင္းမွဳမ်ား တိုးတိုးတိတ္တိတ္ လုပ္ရမည့္ အရာျဖစ္သည္။ ယင္းမွ တဖန္ ႏွစ္ဘက္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ထပ္မံညွိႏွိဳင္းျပီး၊ ႏွစ္ဘက္စလံုးက သေဘာတူညီမွဳရွိမွသာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲရန္ စစ္မ်က္ႏွာမွ ဗိုလ္ပါတပ္သားအေပါင္းကို အမိန္႕ေပးရမည့္ အရာသာ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ မဟုတ္ပဲ တဘက္ရန္သူက ပဏာမညွိႏွိဳင္းျခင္းကို လက္ခံသည္လဲ မဟုတ္၊ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူသည္လဲ မဟုတ္ပဲ တရၾကမ္း ေခ်မွဳန္း ေနခ်ိန္တြင္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲကို ေတာင္းဆို ေမွ်ာ္လင့္ေနလို႕ကေတာ့ ရန္သူ႕အေျမာက္ဆန္က ေရွ႕တန္းရံုးေပၚ တည့္တည့္မတ္မတ္ မက်လာလွ်င္ပင္ ေတာ္ေသးသည္ဟု ဆိုရလိမ့္မည္ တကား။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၂၊ ၁၀၊ ၂၀၁၀)
အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္အခါကို သိျမင္ႏိုင္မွဳသည္ လူတဦးတေယာက္၏ ဘ၀ေရးရာတြင္သာ အေရးၾကီးသည္ မဟုတ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၊ လူမ်ိဳးတမ်ိဳး၏ ကံၾကမၼာမွသည္ ကမၻာ့လူသားအားလံုး၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးရာ ကိစၥရပ္မ်ားအားလံုးတြင္ပါ အေရးပါလွသည္။ ႏိုင္ငံေရးတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား စုေ၀း၍ ပါလီမန္မ်ား၊ အစည္းအေ၀းခန္းမၾကီးမ်ား၊ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာအရပ္ရပ္ကို ေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္း အေျဖရွာၾကေလ့ရွိသည္။ မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ေလ့ရွိသည္။ သို႕ေပမယ့္ ယင္းသို႕ေသာ ေဆြးေႏြးညွိႏိွဳင္းခြင့္သည္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနတိုင္းတြင္ ေပၚထြက္သည္မဟုတ္။ ျဖစ္တည္သည္ မဟုတ္။ ေသြးျဖင့္၊ ေခၽြးျဖင့္ ရင္းရသည့္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားလည္း ကမၻာေပၚတြင္ ရွိေနစျမဲျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ေပၚထြက္ႏိုင္ျခင္း အေျခအေန မရွိပဲ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတခုလို တဘက္ႏွင့္ တဘက္ အၾကိတ္အႏိုင္ စီးခ်င္းထိုး တိုက္ပြဲ၀င္ၾကရသည့္ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာမ်ားကား ကမၻာ႕ေနရာအႏွံ႕တြင္ ပ်ံ႕က်ဲ ျဖစ္တည္ေနဆဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အေရးၾကီးသည္ကေတာ့ မိမိေရာက္ရွိေနသည့္ အေျခအေနသည္ တဘက္ႏွင့္ တဘက္ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳ၊ တရားမွ်တမွဳ၊ ယံုၾကည္မွဳတို႕ျဖင့္ ေဆြးေႏြးႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံေရး စင္ျမင့္မ်ားေပၚတြင္လား (သို႕မဟုတ္) တဘက္ႏွင့္ တဘက္ အျပိဳင္အဆိုင္ စီးခ်င္းထိုး တိုက္ပြဲ၀င္ေနရသည့္ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာတြင္လား ဆိုသည္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သိျမင္သံုးသပ္ႏိုင္ဖို႕ပင္ ျဖစ္သည္။
ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာ တခုတြင္ ေအာက္ပါ အေျခအေနတခု ျဖစ္ပြားေနသည္ ဆိုပါစို႕။
(၁) စစ္မ်က္ႏွာတြင္ စစ္ဆင္ေရးကို ဦးစီးမည့္ စစ္ဦးစီး တပ္မွဴးမ်ားကို စစ္ျဖစ္ပြားရာေဒသရွိ နယ္ေျမခံလူထုႏွင့္ တပ္သားမ်ားက ေရြးခ်ယ္ထားသည္။
(၂) စစ္ဦးစီးအရာရွိမ်ား ရံုးထိုင္သည့္ ေရွ႕တန္းရံုးရွိသည္။ အဆိုပါ ရံုးတြင္ အမိန္႕ေပးရမည့္ commander မ်ား ရွိသည္။ ဆက္သြယ္ေရးတပ္သားမ်ား ရွိသည္။ သို႕ေသာ္ စစ္ဆင္ေရးကို ဗ်ဴဟာခ် ေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ဗ်ဴဟာမွဴးကား မရွိ။
(၃) အဆိုပါ စစ္မ်က္ႏွာတြင္ပင္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားလည္း ရွိသည္။ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ တပ္မွဴးမ်ားသည္ ေရွ႕တန္းရံုး၏ စစ္ေရးအရ ဦးေဆာင္မွဳကို ခံယူရန္ ဆံုးျဖတ္ထားၾကသည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးမ်ားကို ၀န္းရံေပးရန္ သေဘာတူထားၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးတပ္မွဴးမ်ားသည္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ တပ္မွဴးမ်ားႏွင့္ တေယာက္တေပါက္ တိုးတိုးတိတ္တိတ္သာ ဆက္သြယ္ေန ၾကသည္။ မဟာမိတ္ဆက္ဆံေရးမွဴးကား မရွိ။ ပ်ံ႕က်ဲေနေသာ မဟာမိတ္တပ္မ်ားႏွင့္ တညီတညြတ္တည္း စုစည္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ စီမံခ်က္မ်ားအား ခ်မွတ္ေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္းျခင္းလည္း မရွိ။ ဆက္သြယ္ေရးတပ္သားမ်ားျဖင့္ ေလလွိဳင္းမွ တဆင့္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးအရာရွိမ်ား ဘာလုပ္မည္၊ ညာလုပ္မည္ကိုသာ တေယာက္တေပါက္ေျပာေနၾကသည္။
(၄) ရန္သူမွ တရၾကမ္း ေခ်မွဳန္းခ်ိန္မ်ားတြင္ ေရွ႕တန္းရံုးရွိ စစ္ဦးစီးတပ္မွဴးမ်ားက အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုျခင္း၊ ရန္သူ႕လက္ထဲ ေရာက္ေနေသာ တပ္မွဴးမ်ားကို လႊတ္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုျခင္းမ်ားကို ကေရာေသာပါး ျပဳလုပ္ေလ့ရွိၾကသည္။
(၅) စစ္ဆင္ေရးမွာ အဆံုးမသတ္ႏိုင္ပဲ တိုက္ပြဲမ်ားအီေနျပီး၊ စစ္ေရးၾကန္႕ၾကာမွဳမ်ား ျဖစ္ေနေသာအခါ စိတ္မရွည္ႏိုင္ေသာ မဟာမိတ္တပ္မွဴးမ်ားက ထိုးစစ္မ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် စုစည္းျပီး ဆင္ႏႊဲၾကေလေတာ့သည္။ ယင္းသို႕ဆင္ႏႊဲသည့္အခါတြင္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီးတပ္မွဴးမ်ားက ဦးေဆာင္ျခင္းလဲ မရွိ၊ ပါ၀င္တိုက္ပြဲ၀င္ျခင္းလဲ မရွိ၊ ေနာက္မွ ၀န္းရံေပးျခင္းလည္း မရွိသည့္အျပင္ မိမိတို႕ လက္ေအာက္ခံ တပ္မ်ားမွ ပါ၀င္သူမ်ားကိုပင္ တပ္မွ ထုတ္ပယ္အေရးယူမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ၾကေလသည္။
(၆) မဟာမိတ္တပ္မ်ား၏ ထိုးစစ္မ်ား အရွိန္ေကာင္းလာခ်ိန္မ်ားတြင္ ရန္သူမွ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးအတြက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရန္ ေရွ႕တန္းရံုးသို႕ အေၾကာင္းၾကားပါေတာ့သည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွလဲ အားပါတရ ေထာက္ခံျပီး ရန္သူ႕လက္ထဲတြင္ က်ေရာက္ေနေသာ တပ္မွဴးမ်ားကို ေတြ႕ဆံုခြင့္ ေတာင္းဆိုေသာေၾကာင့္၊ ရန္သူ႕လက္ထဲ ေရာက္ေနေသာ တပ္မွဴးမ်ားကို ထိခိုက္လိုျခင္း မရွိေသာ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ အရွိန္ကို ျပန္ေလွ်ာ့လိုက္ရေလေတာ့သည္။ ယင္းသို႕ အရွိန္ေလ်ာ့လာသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ ရန္သူတပ္မ်ားမွ မဟာမိတ္တပ္မ်ားကို တရၾကမ္းေတာနင္းျပီး တိုက္ခိုက္ေခ်မွဳန္းၾက ပါေတာ့သည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဦးစီး တပ္မွဴးမ်ားကား တခြန္းတပါဒ ၀င္ေျပာျခင္း မရွိ။ မိမိတို႕ ေရွ႕တန္းရံုးေပၚသို႕ ဗံုးဆံ က်မည္ကိုပင္ စိုးရိမ္ကာ ဗံုးခိုက်င္းမ်ားထဲသို႕ ၀င္ျပီး ငုတ္တုတ္ ထိုင္ေနၾကေလေတာ့သည္။
(၇) ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ရန္သူကို တိုက္ရန္ဟု ရည္ရြယ္ျပီး ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ား၏ ကြပ္ကဲမွဳ လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႕မ်ားသို႕ ၀င္ေရာက္လာေသာ တပ္သားမ်ားမွာကား စစ္လဲ မတိုက္ရ၊ မဟာမိတ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္လွ်င္လဲ တပ္မွဴးမ်ားက မၾကည္မလင္ျဖစ္ကာ တပ္မွထုတ္လိုထုတ္၊ ေခၚယူသတိေပးလိုေပးႏွင့္ ျဖစ္ေနျပီး၊ တေန႕တေန႕ ခံစစ္အတြက္ ကတုတ္က်င္းတူးရန္၊ ဗံုးခိုက်င္းတူးရန္ တာ၀န္မ်ားကိုသာ ထမ္းေဆာင္ေနရသည့္သကာလ တပ္မွဴးမ်ားအေပၚတြင္ စိတ္ပ်က္ျပီး ႏွုတ္ထြက္သူကထြက္၊ တႏိုင္တပိုင္ အစုအဖြဲ႕ေလးမ်ားဖြဲ႕ျပီး ရန္သူကို ေျပာက္က်ားစစ္ျဖင့္ တိုက္သူက တိုက္၊ ငုတ္တုတ္ထိုင္ၾကည့္သူက ၾကည့္ရင္းျဖင့္ အခ်ိန္ကုန္ေနၾကေလသည္။
(၈) ယင္းသို႕ေသာ အေျခအေနတြင္ ရန္သူ႕ဘက္မွ ေန၍ လက္နက္ခ်ပါက ယင္းတို႕ သတ္မွတ္ထားေသာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအတိုင္း လိုက္နာသူမ်ားကို ရာထူးအာဏာေပးေတာ့မေယာင္ ျမဴဆြယ္စည္းရံုးမွဳမ်ား ထြက္ေပၚလာသျဖင့္ ေရွ႕တန္းရံုးမွ စစ္ဆင္ေရး တပ္မွဴးအခ်ိဳ႕သည္ မိမိတို႕ကြပ္ကဲမွဳ လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္းမ်ားမွ က်ဆံုးသြားသူမ်ား၏ မ်က္ႏွာကိုလဲ မေထာက္၊ ရန္သူ႕ အက်ဥ္းစခန္းမ်ားတြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားကိုလဲ မငဲ့ကြက္ပဲ အေျပးအလႊား သုတ္ေျခတင္ျပီး ရန္သူ႕ထံ အခစားေရာက္သြားၾကပါေလေတာ့သည္။
(၉) ယင္းသို႕ သပ္လွ်ိဳျဖိဳခြဲမွဳမ်ား ျပဳလုပ္အျပီးတြင္ ရန္သူဘက္မွေန၍ မဟာမိတ္တပ္မ်ားကို ထိုးစစ္မ်ားျဖင့္ စနစ္တက် ေခ်မွဳန္းမွဳမ်ား ထပ္မံ ျပဳလုပ္လာသကဲ့သို႕ ေရွ႕တန္းရံုးတြင္ က်န္ရွိေနေသာ တပ္မွဳးမ်ားကိုသာမက ေရွ႕တန္းရံုးႏွင့္ လက္ေအာက္ခံ တပ္ဖြဲ႕မ်ားကိုပါ အျပီးတိုင္ေခ်မွဳန္းကို ထိုးစစ္မ်ား စတင္ျပင္ဆင္လာေတာ့သည္။ တျပိဳင္နက္တည္းတြင္ပင္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ရွိေနေသာ ျပည္သူလူထုမွ ေရွ႕တန္းရံုးတပ္မွဳးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည့္ ရလာဒ္မ်ားအား ေခ်ဖ်က္ရန္ ေရြးေကာက္ပြဲအတုကို ရန္သူက ျပဳလုပ္ပါေလေတာ့သည္။
(၁၀) အဆိုပါအေျခအေနတြင္ ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ေအာင္ ေခ်မွဳန္းခံေနရေသာ မဟာမိတ္တပ္မွဴးမ်ားမွာလဲ ခုန္ဆြဆြ၊ စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ေရာက္ရွိေနေသာ လူထုမွာလဲ တပ္မွဴးမ်ား ေပးေသာ အမိန္႕ကို နာခံရန္ တၾကြၾကြ ျဖစ္ေနၾကေသာ္လဲ ေရွ႕တန္းရံုးက တပ္မွဴးမ်ားကေတာ့ ရန္သူ႕လုပ္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတုကို လက္မခံၾကရန္ လူထုကို ေျပာၾကားျခင္း၊ ေရွ႕တန္းရံုးကို ရန္သူဘက္မွ မေခ်မွဳန္းေစရန္ ရန္သူက ခ်မွတ္ထားေသာ ဥပေဒစည္းကမ္းမ်ား အသံုးျပဳ၍ ေတာင္းဆိုျခင္း၊ ရန္သူ႕ထံတြင္ အက်ဥ္းက်ခံေနရေသာ တပ္မွဴးမ်ားအား လႊတ္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုျခင္း၊ အပစ္အခတ္ ရပ္ျပီး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပါရန္ ပန္ၾကားျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနၾကပါေလေတာ့သည္။
အဆိုပါ အေျခအေနမ်ားသာ ေရွ႕တန္း စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ျဖစ္ပြားေနပါက ရလာဒ္မ်ား မည္သို႕ ရွိမည္နည္း။
(၁) မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ ခုန္ဆြဆြျဖင့္ စုစည္း၍ တတ္ႏိုင္သမွ် အင္အားျဖင့္ စုေပါင္း တိုက္ပြဲ၀င္သည့္ ထိုးစစ္ငယ္ေလးမ်ား ရွိလာမည္။
(၂) ရန္သူမွ အလံုးအရင္းျဖင့္ ျပန္လည္ ေခ်မွဳန္းမည္။
(၃) စစ္မ်က္ႏွာတြင္ ရွိေနေသာ လူထုမွ မေနသာပဲ တိုက္ပြဲ၀င္ဖို႕ ထြက္လာေသာအခါ ရန္သူမွ ေရွ႕တန္းရံုးကို ဆက္သြယ္၍ အက်ဥ္းက်ေနေသာ ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ားကို လႊတ္ေပးပါမည္ဟု အေၾကာင္းၾကားလိမ့္မည္။ အၾကိမ္ တရာမကေသာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ရန္ ကတိကို ေပးလိမ့္မည္။ ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ားက ၀မ္းသာအားရ လက္ခံၾကေပလိမ့္မည္။
(၄) ယင္းသတင္းကို ၾကားသျဖင့္ လူထုမွ ေရွ႕တိုက္ရႏိုးႏိုး၊ ေနာက္ဆုတ္ရႏိုးႏိုး ေတြေ၀ေနခ်ိန္တြင္ ရန္သူ၏ ေရြးေကာက္ပြဲအတုက ျပီးဆံုးသြားေပလိမ့္မည္။
(၅) အတုျပီးေသာအခါတြင္မွ ေရွ႕တန္းရံုးမွ တပ္မွဴးမ်ားႏွင့္ လက္ေအာက္ခံ တပ္မ်ားကို ရန္သူက အမွည့္ေျခြ ေျခြလိမ့္မည္။
(၆) အင္အားမ်ားကို ဖဲ့ေျခြရန္အတြက္ ရန္သူဘက္မွေန၍ အညံ့ခံလိုက ခံႏိုင္ျခင္း (၀ါ) လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ထုတ္ျပန္ေပလိမ့္ဦးမည္။ ေရွ႕တန္းရံုးတြင္ က်န္ရွိေနေသာ တပ္မွဴးအခ်ိဳ႕ႏွင့္ လက္ေအာက္ခံတပ္မ်ားမွ တပ္သားအခ်ိဳ႕ အပါအ၀င္ မဟာမိတ္တပ္မ်ားမွ တပ္မွဴးမ်ား၊ တပ္သားမ်ားကလဲ မွိဳရေသာ မ်က္ႏွာျဖင့္ တေပ်ာ္တပါး အညံ့ခံၾကေပလိမ့္ဦးမည္။
(၇) ေရရွည္ရလဒ္ကား တိုက္ပြဲအီေနဦးမည္။ စစ္ၾကန္႕ၾကာဦးမည္။ စစ္မ်က္ႏွာမွ ျပည္သူအမ်ားမွာလဲ စစ္ပြဲ၏ ေရရွည္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ခံစားေနရေပလိမ့္ဦးမည္။
အထက္ပါ အေျခအေနမ်ား၊ ရလာဒ္မ်ားသည္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ဆိုလွ်င္ေတာ့ စစ္ၾကန္႕ၾကာျခင္းေၾကာင့္ ေရတိုဆိုးက်ိဳး၊ ေရရွည္ဆိုးက်ိဳးခံစားရသည့္ လူထုအေရအတြက္၊ တပ္မွဴးတပ္သား အေရအတြက္ နည္းပါးပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာတြင္ ျဖစ္လာလွ်င္ကား ေရတိုဆိုးက်ိဳး၊ ေရရွည္ဆိုးက်ိဳးခံစားရသည့္ လူထုအေရအတြက္၊ တပ္မွဴးတပ္သားအေရအတြက္မွာ အဆမတန္ မ်ားျပားရံုမက ႏိုင္ငံတခု၏ အနာဂတ္ကံၾကမၼာကိုပင္ ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါသည္။
ေလာကတြင္ ကိုယ္ေရာက္ေနသည့္ အေျခအေနကို အကဲမျဖတ္ႏိုင္မွဳေလာက္ ဆိုးရြားေသာ အမွားအယြင္းကား မရွိႏိုင္။ သေဘၤာပ်က္ျပီး ကၽြန္းေပၚတြင္ ေရာက္ေနသူက အုန္းရည္ကို ပိုက္ႏွင့္မွ စုပ္ေသာက္ခ်င္ေနလွ်င္ အခ်ိန္ၾကာလွသည့္အခါ အားျပတ္ျပီး အသက္ဆံုးရွံဳးႏိုင္သည္။ ေသနတ္ႏွင့္ ခ်ိန္ထားသည့္ စိတ္မႏွံ႕သူကို ျပန္ပစ္ႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရးရွိပါလွ်က္ လူမသတ္လိုဟု ဆိုကာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ေအးေအးေဆးေဆး ညွိႏွိဳင္းစကားေျပာရေအာင္ဟု ဆိုပါကလဲ စိတ္မႏွံ႕သူ ပစ္လိုက္သည့္ က်ည္သင့္ျပီး ေသဖို႕ပဲ ရွိသည္။ ေတာရိုင္းထဲ ေရာက္ျပီး၊ ေတာရိုင္းဥပေဒကို မက်င့္သံုးပါက အႏၱရာယ္ဆိုးမ်ား ၾကံဳဖို႕ပဲ ရွိသည္။ စစ္မ်က္ႏွာကို ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ညီလာခံလို သေဘာထားျပီး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႕ ေတာင္းဆိုေနသေရြ႕ကေတာ့ တေန႕မဟုတ္ တေန႕ ရန္သူ႕ပစ္ကြင္းထဲ ေရာက္မည္မွာ မုခ်မလြဲ။
ယင္းသို႕ဆို၍ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ မရွိဟု မဆိုလိုပါ။ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႕ ဆိုသည္က တဘက္ႏွင့္တဘက္ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္ေနၾကသည့္ ကြင္းျပင္ေခါင္ေခါင္မွာ လုပ္လို႕ ရသည္မဟုတ္။ ေသလုခမန္း တိုက္ပြဲ၀င္ေနရသည့္ တပ္သားမ်ားကို ငါတို႕ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႕ ေတာင္းဆိုထားတယ္ဆိုျပီး ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆိုေနရသည့္ အရာမဟုတ္။ ႏွစ္ဘက္ ေခါင္းေဆာင္အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မွဳ Channel မ်ားဖြင့္ျပီး၊ ပဏာမ ညွိႏွိဳင္းမွဳမ်ား တိုးတိုးတိတ္တိတ္ လုပ္ရမည့္ အရာျဖစ္သည္။ ယင္းမွ တဖန္ ႏွစ္ဘက္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ထပ္မံညွိႏွိဳင္းျပီး၊ ႏွစ္ဘက္စလံုးက သေဘာတူညီမွဳရွိမွသာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲရန္ စစ္မ်က္ႏွာမွ ဗိုလ္ပါတပ္သားအေပါင္းကို အမိန္႕ေပးရမည့္ အရာသာ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ မဟုတ္ပဲ တဘက္ရန္သူက ပဏာမညွိႏွိဳင္းျခင္းကို လက္ခံသည္လဲ မဟုတ္၊ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူသည္လဲ မဟုတ္ပဲ တရၾကမ္း ေခ်မွဳန္း ေနခ်ိန္တြင္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲကို ေတာင္းဆို ေမွ်ာ္လင့္ေနလို႕ကေတာ့ ရန္သူ႕အေျမာက္ဆန္က ေရွ႕တန္းရံုးေပၚ တည့္တည့္မတ္မတ္ မက်လာလွ်င္ပင္ ေတာ္ေသးသည္ဟု ဆိုရလိမ့္မည္ တကား။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၂၊ ၁၀၊ ၂၀၁၀)